بهترین مولتی ویتامین برای تقویت حافظه کودکان را بشناسید

تقویت حافظه و عملکرد شناختی مغز کودکان یکی از دغدغه‌های همیشگی والدین است. باتوجه‌به اینکه ۸۰ درصد وزن مغز در ۲ سال ابتدایی زندگی رشد می‌کند، والدین باید با استفاده از توصیه‌ پزشکان یا متخصصان تغذیه، مواد موردنیاز برای تأمین نیازهای مغز را در رژیم غذایی کودک بگنجانند. یکی از مهم‌ترین این مواد ویتامین‌ها هستند؛ والدین باید بدانند چه ویتامین‌هایی به تکامل و رشد مغز کودکان کمک می‌کنند و منابع دریافت این ویتامین‌ها کدام است. در این مقاله، با مهم‌ترین ویتامین‌های موردنیاز برای تقویت حافظه، رشد و تکامل مغز و بهبود عملکرد شناختی آشنا می‌شویم منابع و مواد غذایی دارای هر ویتامین را می‌شناسیم.

اهمیت مولتی‌ویتامین برای بدن

بدن ما برای عملکرد طبیعی خود به مواد مختلفی نیاز دارد. دسته‌ اول درشت‌‌مغذی‌ها هستند. از مهم‌ترین درشت‌مغذی‌ها می‌توان به کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها اشاره کرد. دسته‌ دوم مواد موردنیاز بدن ریزمغذی‌ها هستند. این مواد در مقادیر کم برای رفع احتیاجات بدن کافی هستند. ازجمله‌ ریزمغذی‌ها می‌توان به ویتامین‌ها اشاره کرد.

ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که به مقدار کم برای عملکرد صحیح بدن موردنیازند. جالب است بدانید کلمه‌ ویتامین از واژه‌ یونانی «ویتا» به معنای زندگانی ریشه گرفته است. برخی ویتامین‌ها به‌صورت طبیعی توسط باکتری‌های مفید دستگاه گوارش در بدن تولید می‌شوند و نیازی به مصرف آنها در رژیم غذایی نیست اما تعدادی دیگری از این ویتامین‌‌ها باید حتماً در رژیم غذایی گنجانده شوند.

ویتامین‌ها چه کمکی به بدن می‌کنند؟

باید گفت ویتامین‌ها در نقش تنظیم‌‌کننده‌ فرایندهای طبیعی عمل می‌کنند. اگر بخواهیم جزئی‌تر به نقش ویتامین‌ها بپردازیم، باید گفت:

• ویتامین‌ها به متابولیسم بدن کمک می‌کنند.
• منجر به عملکرد صحیح سیستم ایمنی می‌شوند.
• استحکام و یکپارچگی بافت‌های مختلف بدن را حفظ می‌کنند.
• منجر به رشد و .ترمیم سلول‌های بدن می‌شوند.
• سبب جذب مواد مغذی موردنیاز بدن در روده می‌شوند.
• از بروز بسیاری از بیماری‌های کشنده جلوگیری می‌کنند.

برخی ویتامین‌ها به‌جای کوفاکتور عمل می‌کنند؛ یعنی آنزیم‌های حیاتی بدن (در سیستم ایمنی یا سیستم گوارشی نقش ایفا می‌کنند.) برای فعالیت خود حتماً به حضور این ویتامین‌‌ها نیاز دارند. برخی دیگر از ویتامین‌ها در نقش آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند و از بسیاری از بیماری‌ها ازجمله سرطان جلوگیری می‌کنند. برخی دیگر از ویتامین‌ها نیز می‌توانند نقش هورمونی داشته باشند و تعادل هورمونی را برقرار کنند.

انواع ویتامین‌

تاکنون ۱۳ ویتامین مختلف شناسایی شده‌اند که به 2 دسته‌ محلول در آب و محلول در چربی تقسیم‌بندی می‌شوند. درصورت وجود ویتامین‌های محلول در آب در رژیم غذایی، مقدار اضافه‌ آن از بدن از طریق ادرار دفع خواهد شد. حال آنکه درصورتی‌که ویتامین‌های محلول در چربی به مقدار بیش از حد نیاز در رژیم غذایی وجود داشته باشند، در اندام‌های حیاتی ازجمله کلیه‌ها و کبد رسوب می‌کنند.

ویتامین‌های A, D, E و K از ویتامین‌های محلول در چربی هستند که باید در مقدار مصرفشان محتاط بود. ویتامین‌های B و C نیز از ویتامین‌های محلول در آب هستند که با خیال راحت‌تری می‌توان آنها را مصرف کرد.

منابع تأمین ویتامین در بدن

متخصصین تغذیه توصیه می‌کنند ویتامین‌ها را از طریق رژیم غذایی، به‌خصوص سبزیجات و میوه‌‌ها، تأمین کنید اما در موارد خاص، مثلاً در مواد کمبود شدید ویتامین و سوءتغذیه، می‌توان از مکمل‌های خوراکی نیز بهره برد.

این مکمل‌های خوراکی در فرمولاسیون‌های مختلف شامل کپسول، پاستیل، آدامس، قرص جوشان و… در دسترس هستند و عمدتاً علاوه‍بر ویتامین‌ها، مواد معدنی موردنیاز بدن را نیز تأمین می‌کنند. بهتر است این مکمل‌ها طبق توصیه‌ پزشک یا متخصص تغذیه مصرف شوند.

تقویت حافظه و بهبود یادگیری در کودکان

یکی از دغدغه‌های همه‌ والدین برای فرزندانشان بهبود عملکرد ذهنی کودکان و تقویت حافظه‌ آنهاست. متخصصین و پزشکان راه‌حل‌های مختلفی برای بهبود حافظه کودکان پیشنهاد می‌کنند؛ از بازی‌های فکری و تعاملی گرفته تا بهبود تغذیه.

برخی کودکان که شرایط خاص‌تری دارند، ممکن است نیاز بیشتری به ویتامین‌ها داشته باشند؛ ازجمله کودکانی که درگیر اختلالات حسی خاص هستند، کودکان مبتلا به بیش‌فعالی که تمرکز کافی برای یادگیری در مدرسه ندارند یا کودکانی که فشار ذهنی بالایی تحمل می‌کنند.

نقش تغذیه در بهبود حافظه‌ کودکان

یکی از راه‌حل‌های اصلی متخصصین تغذیه جهت بهبود عملکرد شناختی و حافظه‎‌ کودکان تغدیه‌ کامل برای رفع تمامی نیازهای مغزی کودک است. این تغذیه‌ کامل باید شامل تمامی ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم تکامل و عملکرد صحیح مغز باشد که در ادامه تعدادی از این ویتامین‌ها را معرفی می‌کنیم:

‌خانواده‌ ویتامین B

اعضای خانواده‌ ویتامین B از ویتامین B6 و B12 نقش بسزایی در فرایند یادگیری و شکل‌گیری حافظه ایفا می‌کنند. این ویتامین‌ها منجر به بهبود عملکرد سیستم عصبی مرکزی شده و در عملکرد روانی کودکان نیز اثرگذارند. همچنین خانواده‌ ویتامین B در تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی نیز دخیل هستند. ازجمله مواد غذایی حاوی این ویتامین‌‌ها می‌توان به غلات کامل، گوشت، شیر و محصولات لبنی، تخم‌مرغ، دانه‌ها و حبوبات، سبزیجات با برگ تیره مثل اسفناج، موز، آووکادو و مرکبات اشاره کرد.

ویتامین B موجود در گوشت و فراورده‌های حیوانی مقدار بسیار بالاتری نسبت به ترکیبات گیاهی دارد؛ بنابراین درصورتی‌که فرزند شما میلی زیادی به گوشت و مرغ ندارد، باید هشیار باشید تا از منابع دیگر این ویتامین مهم و ارزشمند را تأمین کنید. شاید لازم باشد از مکمل‌های دارویی نیز بهره بگیرید.

جالب است که بدانید تأمین ویتامین B، خصوصاً B12 مهم‌تریم نقش را در شکل‌گیری صحیح بافت مغزی دارد و کمبود شدید این ویتامین می‌تواند منجر به بیماری‌های غیرقابل‌درمان متابولیکی شود.

ویتامین D

ویتامین D علاوه‌بر نفش پررنگی که در عملکرد سیستم ایمنی بازی می‌کند، بر سلامت مغز نیز اثرگذار است. نقش این ویتامین به تقویت حافظه محدود نمی‌شود، بلکه در پیشگیری از دیابت، تقویت سیستم ایمنی، تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها نیز اثرگذار است. همچنین ویتامین D پیش‌ساز هورمون نیز محسوب می‌شود که حضور آن برای حفظ تعادل هورمونی لازم است.

بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند این ویتامین در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند پارکینسون و آلزایمر نیز نقش دارد؛ به‌عبارت‌دیگر ویتامین D نه‌فقط به تقویت حافظه کمک می‌کند، بلکه از بروز بیماری‌هایی همچون پارکینسون و آلزایمر نیز جلوگیری می‌کند. همچنین شواهد علمی وجود دارند که نشان می‌دهند بروز بیماری شیزوفرنی با کمبود ویتامین D مرتبط است.

ویتامین D درصورت وجود نور خورشید طبیعی در پوست ساخته می‌شود؛ خصوصاً در نواحی پوست که عضلات بزرگی زیر آن قرار دارند مثل پوست کمر که عضلات فیله‌ کمر زیر آن جای دارند. مسئله این جاست که این نواحی از بدن عمدتاً زیر لباس هستند و در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند. علاوه‌براین برخی متخصصان معتقدند طول موج خاصی از اشعه‌ خورشید که منجر به تولید ویتامین D می‌شود، در اثر آلودگی هوا به سطح زمین نمی‌رسد.

لازم است ویتامین D حتماً از طریق منابع خوراکی تأمین شود. ازجمله مواد خوراکی دارای این ویتامین می‌توان به ماهی سالمون، ماهی ساردین، میگو، زرده‌ تخم‌مرغ، قارچ، شیر گاو، شیر سویا و جوی دوسر اشاره کرد.

ویتامین C

ویتامین C از اصلی‌ترین ویتامین‌های موردنیاز بدن است. این ویتامین نه‌فقط برای تقویت حافظه، بلکه برای طیف وسیعی از عملکردهای بدن ضروری است. بیش از ۸۰ درصد آنزیم‌ها و پروتئین‌های بدن به ویتامین C نیاز دارند. تحقیقات نشان داده‌اند این ویتامین برای رشد کامل مغز در دوران جنینی و همچنین برای تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی لازم و ضروری است. تأمین این ویتامین بسیار راحت است؛ زیرا طیف وسیعی از مواد خوراکی ویتامین C دارند. مرکبات و سبزیجات تازه همگی مقادیر بالایی ویتامین C دارند.

ویتامین A

دسته‌ دیگری از ویتامین‌ها که در شکل‌گیری حافظه نقش بسیار پررنگی دارند، ویتامین A است. شواهدی وجود دارد که نقش این ویتامین را در بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه در موش‌های صحرایی تأیید می‌کند. می‌توان از این داده‌ها نتیجه گرفت این ویتامین برای تأمین نیازهای مغزی در انسان نیز ضروری و واجب است. ازجمله منابع غذایی دارای ویتامین A می‌توان به روغن جگر ماهی، جگر گوساله، هویج، پنیر، زرده‌ تخم‌مرغ، جعفری، کدو، اسفناج و… اشاره کرد.

ویتامین E

یکی دیگر از ویتامین‌های کمک‌کننده به تقویت حافظه در کودکان ویتامین E است؛ ویتامینی که به مقدار زیاد در دانه‌های روغنی ازجمله گردو یافت می‌شود. سبزیجاتی مانند اسفناج، بروکلی، کلم‎‌پیچ و کاهو نیز می‌توانند به‌عنوان منابع مغزی ویتامین E استفاده شوند. این ویتامین همچنین در نقش نوعی آنتی‌اکسیدان در مقابل اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد از بدن محافظت می‌کند؛ بنابراین از تخریب سلول‌های عصبی پیش‌گیری می‌کند.

این ویتامین حتی در افراد مسن نیز می‌تواند حافظه را تقویت و عملکرد شناختی مغز را حفظ کند. همچنین از بروز بیماری‌های عصبی پیشرونده مانند آلزایمر جلوگیری و از تخریب و کوچک شدن مغز در سنین بالا پیشگیری کند.

بسیاری از والدین معتقدند تا زمانی که فرزندشان از شیر مادر یا شیرخشک تغذیه می‌کند، لازم نیست به تغذیه او حساسیت ویژه‌ای نشان بدهند. درحالی‌که تحقیقات نشان می‌دهد این حساسیت‌ها باید از دوران جنینی آغاز شود. شواهد علمی وجود دارد که نشان می‌دهد تأمین ویتامین B در بارداری می‌تواند منجر به عملکرد بهتر مغز در کودکی شود.
این شواهد نشان می‌دهند تأمین ویتامین B موردنیاز جنین از خطر افسردگی در بزرگسالی نیز جلوگیری می‌کند.

مکمل خوب حافظه‌ کودکان چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

مکمل خوب باید علاوه‌بر تأمین گستره‌ کلی ویتامین‌های لازم برای بهبود حافظه‌ کودکان، طعم خوش‌آیندی داشته باشد تا کودکان به‌راحتی از آن استفاده کنند. علاوه‌بر‌این بسته‌بندی زیبا و شکیل نیز به جذابیت آن برای کودکان کمک کند. بسیاری از شرکت‌های دارویی تلاش می‌کنند این مکمل‌های مولتی‌ویتامین را در قالب پاستیل، آدامس، آب‌نبات و… فرمولاسیون کنند تا مصرف آن برای کودکان راحت‌تر باشد.

مکمل ویتامین خوب برای تقویت حافظه‌ کودکان باید حاوی ترکیباتی باشد که به رشد و عملکرد مغز کمک می‌کنند. ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه B6، B12 و فولات، در حمایت از عملکرد عصبی و بهبود تمرکز نقش مهمی دارند. اسیدهای چرب امگا ۳، به‌ویژه DHA، برای رشد مغز و تقویت حافظه ضروری هستند. ویتامین D نیز در حفظ سلامت مغز و سیستم عصبی مؤثر است. علاوه‌بر‌این، مکمل باید از مواد طبیعی و بدون افزودنی‌های مضر مانند رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی تهیه شده باشد. انتخاب مکملی با دوز مناسب و تحت نظر پزشک می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی کودکان کمک کند.

جمع‌بندی

انتخاب بهترین مولتی‌ویتامین برای تقویت حافظه کودکان به ترکیبات کلیدی آن بستگی دارد. ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه B6 ،B12 و فولات، نقش مهمی در عملکرد مغز و تقویت تمرکز دارند. امگا ۳، مخصوصاً DHA، به رشد سلول‌های عصبی و حافظه کمک می‌کند اما ویتامین D و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و E از سلامت مغز حمایت می‌کنند. مکمل‌های باکیفیت باید فاقد مواد افزودنی مضر باشند و براساس نیاز سنی کودک انتخاب شوند. مشورت با پزشک و انتخاب مکملی با ترکیبات متعادل می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی و تمرکز کودکان کمک کند.